Luciérnagas del centro de México (Coleoptera: Lampyridae): descripción de 37 especies nuevas

Autores/as

  • Santiago Zaragoza-Caballero Instituto de Biología, UNAM http://orcid.org/0000-0002-0235-318X
  • Sara López-Pérez FES-Zaragoza, UNAM
  • Viridiana Vega-Badillo Instituto de Biología, UNAM
  • Daniel E. Domínguez-León Instituto de Biología, UNAM
  • Geovanni M. Rodríguez-Mirón FES-Zaragoza, UNAM
  • Mireya González-Ramírez Instituto de Biología, UNAM
  • Ishwari G. Gutiérrez-Carranza Instituto de Biología, UNAM
  • Paulina Cifuentes-Ruiz Instituto de Biología, UNAM
  • Martín L. Zurita-García Instituto de Biología, UNAM

DOI:

https://doi.org/10.22201/ib.20078706e.2020.91.3104

Palabras clave:

Cambios nomenclaturales, Distribución, Clave taxonómica

Resumen

Se describen 36 especies nuevas de Photinus y 1 de Paraphotinus. Las nuevas especies proceden de la Ciudad de México (2), Estado de México (15), Hidalgo (6), Morelos (2), Puebla (11) y Tlaxcala (1). Se actualiza la información de 64 especies del centro de México de los géneros Aorphalus Zaragoza-Caballero y Gutiérrez-Carranza, Aspisoma Laporte, Aspisomoides Zaragoza-Caballero, Bicellonycha Motschulsky, Cratomorphus Motschulsky, Lucidota Laporte,
Paraphotinus Zaragoza-Caballero nov. est., Phaenolis Gorham, Photinus  Laporte, Photuris Dejean, Pleotomus LeConte, Pyractomena Melsheimer, Pyropyga LeConte y Pyropygodes Zaragoza-Caballero. Se presenta una clave
para identificar tribus, géneros y especies de esta región, así como una diagnosis para el reconocimiento de los géneros y especies. Las diagnosis genéricas se complementan con la mención de la especie tipo, quién la designó, literatura donde se ha hecho mención del género y las especies que se han registrado en los estados mencionados, así como su distribución en el país. Además, se proponen los siguientes cambios nomenclaturales: nuevos estatus: Paraphotinus aulophallus (Zaragoza-Caballero y Gutiérrez-Carranza, 2018b), P. furcatus (Zaragoza-Caballero, 2000a), P. tlapacoyaensis (Zaragoza-Caballero, 1996) y P. tuxtlaensis (Zaragoza-Caballero, 1995a); nueva combinación: Photinus palaciosi comb. nov. = Macrolampis palaciosi Zaragoza-Caballero, 2015; y combinaciones restauradas: Photinus lunicollis Gorham, 1880 y Photinus producta Gorham 1881.

Biografía del autor/a

Santiago Zaragoza-Caballero, Instituto de Biología, UNAM

Departamento de Zoología. Curador de Coleoptera de la CNIN

Citas

Barber, H. S. (1951). Species of fireflies in Jamaica (Coleoptera, Lampyridae).Proceedings of the Rochester Academy of Science, 8, 1–13.

Blackwelder, R. E. (1945). Checklist of the Coleopterous insects of Mexico, Central America, the West Indies, and South America.Bulletin United States National Museum, 185, 355–361.

Blanchard, E. (1845). Histoire naturelle des insects leurs moeurs, leurs, metamorphoses et leur classification ou traité élémentaire d’entomologie. Tome II. Paris, France: F. Savy.

Blanchard, C. É. y Brullé, A. (1846). Voyage dans LÁmerique Méridionale (le Brésil, la République orientale de L’Uruguay, la République Argentine, La Patagone, la République du Chili, la République de Bolivia, la Répubique du Pérou), exécuté pendant les années1826, 1827, 1828, 1829, 1830, 183, 1832 et 1833, par Alcide D’Orbigny. Tome Sixième.2.3 partie: insectes. Strasbourg, France: P. Bertrand, Paris & Ve. Lerrault.

Branham, M. A. (2015). Beetles (Coleoptera) of Peru: A survey of the families. Lampyridae. Journal of the Kansas Entomological Society, 88, 248–250.

Chevrolat, A. (1834). Coléoptères du Mexique. Strasbourg, France: Imprimerie de G. Silbermann.

Cicero, J. M. (1982). The Genus Bicellonycha in the United States with descriptions of a new species and subspecies (Coleoptera: Lampyridae: Lampyridae, Photurinae). The Coleopterists Bulletin, 36, 270–278.

Dejean, P. F. M. A. (1833). Catalogue des coleóptères de la Collection de M. le Comte Dejean, Liur 2. Paris: Mequignon-Marvis père et fils.

Fabricius, J. C. (1798). Supplementum Entomologiae Systematicae. Hafniae (=Kopenhagen), Denmark: Proft et Storch.

Fleutiaux, E. (1947). Révision des Élatérides (Coléoptéres) de L’Indo-Chinese Française.Notes d’Entomologie Chinoise, 11, 233–420.

GBIF: The Global Biodiversity Information Facility (2019). Recuperado el 21 febrero, 2019 de: https://www.gbif.org

Gorham, H. S. (1880). Materials for a revision of the Lampyridae.Transactions of the Royal Entomological Society of London, 28, 83–112.

Gorham, H. S. (1881). Coleoptera Malacodermata. En: H. S. Gorham.

Biologia Centrali Americana.Insecta. Volume III, Part 2 (pp. 25–112). London. Recuperado el 06 marzo, 2019 de: https://www.sil.si.edu/DigitalCollections/bca/navigation/bca_12_03_02/bca_12_03_02select.cfm

Green, J. W. (1948). Two new species of Lampyridae from southern Florida, with a generic revision of the Nearctic fauna. Transactions of the American Entomological Society, 74, 61–73.

Green, J. W. (1956). Revision of the Nearctic species of Photinus (Lampyridae: Coleoptera). Proceedings of the California Academy of Sciences, 28, 561–613.

Green, J. W. (1957). Revision of the Nearctic species of Pyractomena (Coleoptera: Lampyridae). The Wasmann Journal of Biology, 15, 237–284.

Green, J. W. (1959). Revision of the species of Microphotus, with an emendation of the Lampyrini (Lampyridae). The Coleopterists Bulletin, 13, 80–96.

Green, J. W. (1961). Revision of the species of Pyropyga (Lampyridae). The Coleopterists Bulletin, 15, 65–74.

Lacordaire, J. T. (1857). Tribe II.Lampyrides.Histoire Naturelle des Insects.Genera des Coléoptères ou exposé Méthodique et Critique de tous les Genres Proposes jusqu’ici dans cet Ordre d’Iinsetcs 4, 304–340.

Laporte, F. L. N. C. (1833). Essai díune revision du genere Lampyre. Annales de la Société Entomologique de France, 2, 122–153.

LeConte, J. L. (1851). Synopsis of the Lampyrides of temperate North America. Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia, 5, 331–347.

LeConte, J. E. (1861). Classification of the Coleoptera of North America.Part 1.Smithsonian Miscellaneous Collections, 3, 1–208.

LeConte, J. L. (1881). Synopsis of the Lampyridae of the Unites States. Transactions of the American Entomology Society, 9, 15–72.

Leng, C. W. y Mulchler, A. (1922). The Lycidae, Lampyridae and Cantharidae (Telephoridae) of the West Indies.Bulletin of the American Museum of the Natural History, 4, 413–499.

Linnaeus, C. (1767). Systema naturae.Tome I, Pars II. Editio Duodecima Reformata. Stockolm, Sweden: Impensis Direct. Laur.Salvii.

McDermott, F. A. (1964). The taxonomy of the Lampyridae (Coleoptera).Transactions of the American Entomological Society, 90, 1–72

McDermott, F. A. (1966). Lampyridae. En: W. O. Steer (Ed.), Coleopterorum catalogus (pp. 1–49). Dr. Junks, The Hague.

elsheimer, F. E. (1845). Descriptions of new species of Coleoptera of the United States. Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia, 2, 134–160.

Morrone, J. J. (2001). Biogeografía de América Latina y el Caribe. Vol. 3. Zaragoza: M&T–Manuales & Tesis SEA.

Motschulsky, V. (1852). Etudes Entomological, pt. 1, 24–59.

Motschulsky, V. (1853).Lampyrides.Etudes Entomological, pt. 2, 1–14, pt. 3, 33¬–43.

Motschulsky, V. (1854). Lampyrides.Etudes Entomological, pt. 4: 15–26, pt. 5: 47–62.

Olivier, E. (1885). Études sur les Lampyrides. Annales de la Société Entomologique de France, 5, 125–154.

Olivier, J. E. (1885b). Catologue des Lampyrides faisant partie des collections du Musée civique des Gênes. Annali del Museo Civico die Storia Naturale di Genova, 2 22, 333–374.

Olivier, J. E. (1886). Études sur les Lampyrides II. Annales de la Société Entomologique de France, 6, 201–246.

Olivier, J. E. (1888). Études sur les Lampyrides III. Les genres à antennes flabellées. Annales de la Société Entomologique de France, 8, 35–62.

Olivier, J. E. (1896). Descriptions de nouvelles espèces de Lampyrides du Musée de Tring. Novitates Zoologicae, 3, 1–3.

Olivier, J. E. (1899). Les Lampyrides typiques du Muséum. Bulletin du Muséum D’Histoire Naturalle, 5, 72–75.

Olivier, J. E. (1907). Coleoptera. Fam. Lampyridae. En P. A. Wytsman (Ed.), Genera Insectorum. Vol. VIII (pp. 1–74). Bruxelles: Verteneuil & Desmet.

Olivier, E. J. (1909). Lampyride nouveaux. Reveu Scientifique du Bourbonnais et du Centre de la France, 22, 110–115.

Olivier, E. J. (1911). Révision des Lampyrides. Reveu Scientifique du Bourbonnais et du Centre de la France, 24, 39–58.

Perty, J. A. M. (1830). Insecta Brasiliensia. In.Delectus animalium articularorum, quea in itinere per Brasiliam annis MDCCCXVII-MDCCCXX jussu et auspiciis Maximiliani Jpsephi I. Bavarie regis augustissimi peracto collegerunt Dr. J. B de Spix et Dr. C. F. Ph. De

Martius (fasc. I) (1-12), Munich, Germany: Impensis Editoris.

Pic, M. (1924). Malacodermes exotiques.Éxchange, 418, 1–4.

Romero, F. J. y Velázquez, A. (1999). Biodiversidad de la región de montaña del sur de la cuenca de México: bases para el ordenamiento ecológico. En: A. Velázquez, y F. J. Romero (Eds.), La región de montaña del sur de la Cuenca de México: una revisión de su importancia biológica (pp. 40-45). México: Secretaría del Medio Ambiente/Gobierno del Distrito Federal y Universidad Autónoma Metropolitana, Unidad Xochimilco

ay, T. (1823). Descriptions of coleopterous insects collected in the late expedition to the Rocky Mountains, performed by order of Mr. Calhoun, Secretary of War, under the command of Major Long. Journal of the Academy of Natural Science of Philadelphia, 3, 139–216.

Say, T. (1835). Descriptions of the new American coleopterous insects, and observations on some already described. Boston Journal of Natural History, 1, 151–203.

Ślipiński, S. A., Leschen, R. A. B. y Lawrence, J. F. (2011). Order Coleoptera Linnaeus, 1758. En: Z. Q. Zhang (Ed.), Animal biodiversity: an outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness (pp. 203–208). Zootaxa, Auckland, Nueva Zelanda: Magnolia Press.

Zaragoza, C. S. (1989). Trece especies nuevas de Bicellonycha Motschulsky 1852 (Coleoptera: Lampyridae: Photurinae) de América. Anales del Instituto de Biología Universidad Nacional Autónoma de México, Serie Zoología, 69, 253–286.

Zaragoza-Caballero, S. (1993). Descripción de una especie nueva y registros nuevos del género Pyropyga (Coleoptera: Lampyridae: Photinini) de México. Anales del Instituto de Biología, Universidad Nacional Autónoma de México. Serie Zoología, 64, 139–151.

Zaragoza-Caballero, S. (1995). La Familia Lampyridae (Coleoptera) en la Estación de Biología Tropical "Los Tuxtlas", Veracruz, México. Publicaciones Especiales 14, D.F: Instituto de Biología, Universidad Nacional Autónoma de México.

Zaragoza, C. S. (1995). Descripción de ocho especies nuevas de Photinus (Coleoptera: Lampyridae, Photinini) de México. Acta Zoológica Mexicana (nueva serie), 66, 1–21.

Zaragoza-Caballero, S. (1996). Cantharoidea de México. I. Nuevas especies de Photinus (Coleoptera: Lampyridae: Photinini). Anales del Instituto de Biología, Universidad Nacional Autónoma de México, Serie Zoología, 67, 123–149.

Zaragoza-Caballero, S. (2000a). Cantharoidea (Coleoptera) de México. IV. Nuevos Photinus (Lampyridae) del estado de Morelos. Dugesiana, 7, 1–17.

Zaragoza-Caballero, S. (2000b). Cantharoidea (Coleoptera) de México. VI. Un Nuevo género y una nueva especie de Lampyridae del Estado de Morelos. México. Dugesiana, 7, 19–22.

Zaragoza-Caballero, S. (2002). Cantharoidea of Mexico. V. New species of Pleotomus LeConte (Coleoptera): Lampyridae: Pleotomini. Reichenbachia, 34, 325–332.

Zaragoza-Caballero, S. (2012a). Cratomorphus halffteri, una nueva especie de México (Coleoptera: Lampyridae: Cratomorphini). Dugesiana, 18, 175–179.

Zaragoza-Caballero, S. (2012b). Macrolampis palaciosi (Coleoptera: Lampyridae: Photinini, Tlaxcala, México. Dugesiana, 19, 117–121.

Zaragoza-Caballero, S. (2013). Paracratomorphus nuevo género (Coleoptera: Lampyridae: Cratomorphini) de México. Dugesiana, 20, 145–148.

Zaragoza-Caballero, S. y Gutierrez-Carranza, I. G. (2018). Photinus generic complex (Coleoptera: Lampyridae). En: Memoirs of the Réunion annualle conjointe ESA, SEC et SECB (https://esa.confex.com/esa/2018/meetingapp.cgi/Paper/132599). Vancouver: The Entomological Society of America.

Zaragoza-Caballero, S. y Navarrete-Heredia, J. L. (2014). Descripción de cuatro Ankonophallus gen. nov. (Coleoptera: Lampyridae: Photinini). Dugesiana, 21, 125–130.

Zaragoza-Caballero, S. y Pérez-Hernández, C. X. (2014). Biodiversidad de cantaroideos (Coleoptera: Elateroidea [Cantharidae, Lampyridae, Lycidae, Phengodidae, Telegeusidae]) en México. Revista Mexicana de Biodiversidad, 85, 279–289.

Zaragoza-Caballero, S. (2015). Nuevas especies de Photinus (Coleoptera: Lampyridae: Photinini) del bosque tropical caducifolio del Pacífico mexicano. Revista Mexicana de Biodiversidad, 86, 638–651.

Zaragoza-Caballero, S. (2017).Nuevos Photinus Laporte, 1832 (Coleoptera: Lampyridae: Photinini).2017.Dugesiana, 24, 221–229.

Zaragoza-Caballero, S. y Gutiérrez-Carranza, I. G. (2018). Aorphallus cibriani gen. nov., sp. nov., y otros Photinini de México (Coleoptera: Lampyridae). Dugesiana, 25, 159–166.

Descargas

Archivos adicionales

Publicado

2020-02-13

Número

Sección

TAXONOMÍA Y SISTEMÁTICA